Nimet BERKOK – Kamil TOYGAR Kuzey Kafkas Muftak Kültürü ve Yemekleri | |
ABHAZ TATLISI | |
İçindekilerKuru yufka: 8 Adet Ceviz içi: 1 SB Şeker: 2 SB Su: 2 SB Sıvı yağ: 1 SB | Yapılışı1- Yufkaların arasına yağ sürülür. 2- Ceviz çekilir, 2-3 yufka arasına serilir. 3- Su şeker ile şuruf yapılır. 4- Fırında pişirilen yufkaların üzerine dökülür. Kaynak: Cengiz KOBAŞ / ABAZA
|
BALKABAĞI REÇELİ | |
İçindekiler Balkabağı: 1 Kg Kireç suyu: 1,5 Kg Şeker kamışı pekmezi: Üzerini örtecek kadar | Yapılışı1- Kabak soyulur, yıkanır, küçük dikdörtgen dilimlere ayrılır. 2- Üzerini örtecek kadar kireç suyunda bir gece bırakılır. 3- Kaynayan pekmezin içine atılır. Karıştırılarak reçel kıvamına gelinceye kadar kaynatılır, ateşten alınır. 4- Soğuduğunda kavanozlara konur. Not : İstendiğinde şeker kamışı yerine pancar pekmezi de kullanılabilir. Kaynak: Ayşe SALMAN / ŞAPSIĞ
|
BEDJİN | |
İçindekiler Yulaf: 1 Kg Su: 2 litre Bal şerbeti: 1 SB | Yapılışı1- Yulafın kabuğu çıkarılarak özü kaynatılır. 2- Kıvamlı bir hale gelinceye kadar belağla karıştırılır. 3- Elde edilen bulamaç bal şerbetiyle birlikte kaşıkla yenir. Not : Avrupalıların purej dedikleri yemek ise de ondan lezzetli ve daha nefistir. Biraz yapışkan olduğu için dikkat etmeyenlerini dilin yakar. Buna dair Çerkeslerin bir çok hikayeleri vardır. Bedjin aile içinde yenir. Misafire çıkarılacak yemeklerden sayılmaz. Kaynak: Jabağı BAJ “Çerkesya`da sosyal yaşayış ve adetler”
|
FETGUCİN | |
İçindekiler Buğday unu: Aldığı kadar Yağ: 1 SB Süt: 1 SB Yumurta: 1 adet Pudra şekeri: 1 SB Kabartma tozu: 1TK Paket Elma: 4 OB Şeker: 6 YK | Yapılışı1- Buğday unu, yağ, süt, yumurta, pudra şekeri ve kabartma tozu katılarak hamur hazırlanır. 2- İçi, rendelenmiş ve bol şeker katılarak haşlanmış elma ile hazırlanır. 3- Fırında pişirilir, soğuduktan sonra servis yapılır. Kaynak: Nejla OKYAY / Asetinlerle İlgili Yemekler / Kafdağı Yıl 1 Sayı 2 1987 |
FIRINDA BALKABAĞI | |
İçindekiler Balkabağı: 1 adet | Yapılışı1- Balkabağı dilimlenir, ortasından ikiye bölünür. 2- Fırında pişirilir. 3- Biraz soğuduktan sonra kaşıkla içinde oyularak yenir. Not : İstendiğinde üzerine pekmez dökülerek de yenebilir. Kaynak: Makbule BERKOK / ŞAPSIĞ
|
GOMIL / GUMİLEJ | |
İçindekiler Darı: 2 Kg Sıcak su: 30 SB Şeker: İstenildiği kadar | Yapılışı1- Darının kabukları, evde yapılan toprak değirmende çıkarılır, dibekte dövülür, tekrar taş değirmende un haline getirilir. 2- Bu una sıcak su dökülüp yoğurulur, yuvarlak hale getirilip kaynayan suya atılır ve pişirilir. 3- Sudan çıkarılan topaklar ezilir, püre haline getirilir. Bu sırada gerekirse kendi kaynamış suyu kullanılır. 4- Bir küpe konur, biraz şeker de ilave edilir. 5- 1-2 gün sonra yenecek hale gelir. Süzülmüş bal kıvamında tatlı bir yiyecektir. Not : Şeker yerine bal konulabilir. Kalori değeri yüksek bir gıda çeşididir. Çerkeslerde savaşlarda bunları terkilerinde taşırlardı. (Jabağı Baj) Kaynak: Makbule BERKOK / ŞAPSIĞ
|
HALIBJ | |
İçindekiler Elma kurusu: 1/2 Kg Armut kurusu: 1/2 Kg Ayva kurusu: 1/2 Kg Kavrulmuş mısır:1/2 Kg Toz şeker: 4 SB Su: 5 SB | Yapılışı1- Kurutulmuş elma, armut, ayva ve kavrulmuş mısır, birlikte taş değirmende öğütülür. 2- Öğütülerek un haline getirilen bu karışım, şekerli suyla kulak memesi yumuşaklığında hazırlanır, kaşıkla yenir. Kaynak: Hacer ÖZER / ŞAPSIĞ |
HASITA | |
İçindekiler Buğday unu: 1 KgSüt: 3 SB Tereyağı: 250 Gr Şeker: 3 SB | Yapılışı 1- Un, tereyağı ile pembeleşinceye kadar kavrulur. 2- Soğutulur, süt ve şeker ilave edilip muhallebi kıvamına gelinceye kadar karıştırılarak kaynatılır. 3- Üzerine tereyağı kızdırılıp dökülür, ceviz ya da fındıkla süslenir. Not : Tereyağı yerine margarin de kullanılabilir. Kaynak: Süheyla ŞİMŞEK / KABARDEY
|
İRMİK TATLISI | |
İçindekiler Yumurta: 2 adet İrmik: 2 YK Margarin: 1/2 paket Karbonat: 1 TK Pudra Şekeri: 1/5 paket Fındık: Yeteri kadar Şeker: 3 SB Su: 3 SB | Yapılışı1- Margarin eritilir, yumurta, irmik, karbonat ve pudra şekeri birlikte karıştırılır. 2- Kulak memesi kıvamına gelinceye kadar yoğurulur ve fındık büyüklüğünde parçalar halinde hepsinin ortasına birer fındık yerleştirilir. 3- Orta ateşte fırında pişirilir. 4- Hazırlanan şurup üzerine dökülür ve servise hazırlanır. Kaynak: Cihat YAĞAN / ABZAH |
İRON HELVA | |
İçindekiler Tereyağı: 1/2 Kg Toz şeker: 1/2 Kg Buğday unu: Aldığı kadar | Yapılışı1- Yağ eritilir, toz şeker eriyene kadar çırpılır. 2- Aldığı kadar un ilave edilir. İyice yoğrulur. Kulak memesi yumuşaklığında yapılır. 3- Ceviz büyüklüğünde alınan parçaların altı, rendede şekillendirilir. 4- Ilık fırında un kurabiyesi gibi pişirilir. Kaynak: Elmas GÜNEŞ / ASETİN
|
KAB’AŞ | |
İçindekiler Balkabağı: 1 adet Süt: 5 SB Kaymak: 250 Gr Ceviz içi: 1 SB Tereyağı: 2 YK | Yapılışı1- Balkabağının kabuğu soyulur, dilimlenir, yıkanır. 2- Az su ile pişirilir, ezilir. İçerisine süt konur, çekilene kadar kaynatılır. 3- Ateşten indirilir, üzerine tereyağı gezdirilir, cevizli kaymak döşenir. Kaynak: Nilgün GÜNGÖR / HATKOY
|
KABIŞIPS / KABIPSI / KABIĞIN | |
İçindekiler Balkabağı: 1/2 OB Su: 15 SB Tuz: Yeteri kadar Pul biber: 1 TK Süt: 1/2 SB Toz şeker: 2 YK | Yapılışı1- Balkabağı soyulur, yıkanır, dilimlenir ve bol suda iyice karıştırılarak pişirilir, kevgirden geçirilir, püre haline getirilir. 2- Tuz ve pul biber ilave edilen kabak püresi küpe veya cam kavanoza konur. Sıcak bir yerde 3-4 gün bekletilir. 3- Yeneceği zaman yenecek miktarına süt ve şeker ilave edilir. Genellikle darı pastası ile yenir. Not : Kabağın tadı yeterli ise şekere ihtiyaç duyulmaz. Kaynak: Makbule BERKOK / ŞAPSIĞ
|
KAPARA | |
İçindekiler Balkabağı: 1 adet | Yapılışı1- Balkabağı sabun kalıbı gibi büyük parçalar halinde kesilir. 2- Su da pişirildikten sonra soğutulur. 3- Kaşıkla içinden oyularak yenir. Kaynak: Ferdane MİSGÜROĞLU / ABAZA
|
KIAEPİE DAĞEFO / Kuyruk Yaği Tatlısı | |
İçindekiler Kuyruk yağı: 1/2 kg Süzme bal: 1/2 Kg | Yapılışı1- Kuyruk yağı sıcakken güvece konur, soğumaya bırakılır. (30 C) 2- Süzme bal karıştıra karıştıra ilave edilir. 3- Karışım kapalı bir kap içen konur ve buzdolabında saklanır. 4- Arzu edildiğinde sıcak ekmek, pasta ve meramise ile yenir. Kaynak: Nadide EVİRAN / KABARDEY
|
SÜMİ ÇORP / Meyveli Çorba | |
İçindekiler Buğday yarması: 1/2 Kg Su: 15 SB Kuru üzüm: 1/2 Kg Nohut: 1/2 SB Kuru fasulye: 1/2 SB İncir: 5 Adet Çir (kuru kayısı): 250 gr Şeker: 2 SB Ceviz içi: 1 SB | Yapılışı1- Akşamdan ıslatılmış nohut ve fasulye ile yarma birlikte pişirilir. 2- Kuru üzüm ve incir ilave edilir, 10 dakika pişirilir. 3- Çir ilave edilir, 5 dakika daha pişirilir. 4- Son olarak şeker ve ceviz içi katılarak karıştırılır ve kaselere konur, soğutulur ve servis yapılır. Kaynak: Mahidet ERBİL / ÇEÇEN |
MISIR ÇORBASI / Aşure | |
İçindekiler Mısır: 1 SB Su: 10 SB Kuru fasulye: 1/2 SB Dövülmüş buğday: 1 SB Tuz: Yeteri kadar Şeker: İstenildiği kadar | Yapılışı1- Dibekte dövülmüş mısır suda kaynatılır. 2- Akşamdan ıslatılmış kuru fasulye ve dövülmüş buğday ilave edilir. Hepsi birlikte kaynatılır. 3- Pişmesine yakın tuz ve şeker ilave edilir. 4- Piştiğinde ateşten indirilerek dağıtılacak kaplara konur. Not : Genellikle Aşure ayında kazanlarda pişirilir, komşulara dağıtılır. İstendiğinde süt de ilave edilebilir. Kaynak: Makbule BERKOK / ŞAPSIĞ
|
SİSKİLĞİ HAVL | |
İçindekiler Mısır unu: 4 SB Tereyağı: 250 gr Su: 5 SB Şeker: 4 SB | Yapılışı1- Mısır unu tereyağında iyice kavrulur. 2- Üzerine kaynatılmış şurup dökülür. 3- Kaşık kaşık servis yapılabildiği gibi, bir tepsiye sıcakken konur ve düzleştirilir. Kesilip servis yapılır. Kaynak: Perihan BAYAZIT / ÇEÇEN
|
NATUH | |
İçindekiler Susam: 4 SB Toz şeker: 1½ SB Su: Şekeri ıslatacak kadar Limon tuzu: 2 nohut büyüklüğünde | Yapılışı1- Bir tencereye toz şeker konur, üzerine ıslatacak kadar su ilave edilir ve kaynatılır. 2- Bir çay tabağına su konur, bir damla akıtılır, dağılmadan sert bir şekilde suyun içine düşerse olmuş demektir. 3- Limon tuzu ilave edilerek, soğumadan kavrulmuş susamın üzerine dökülür, acele bir şekilde karıştırılır. 4- Hafif menlendirilmiş bir tahtanın üzerine dökülür, muntazam bir şekilde düzeltilir. Ilık iken kesilir, soğuduktan sonra cam kavonozda rutubetsiz bir yere kaldırılır. Not : Susam yerine ceviz, fındık, fıstık, patlamış mısır, kabuksuz kabak çekirdeği kullanılabilir. Patlamış mısır hariç diğerlerinin kavrularak zarlarının çıkarılması gerekir. Kaynak: Sadiye MENTEŞ / DAĞISTAN |
NİŞASTA HELVASI | |
İçindekiler Buğday nişastası: 1/2 Kg Tereyağı: 250 Gr Toz şeker: 1/2 Kg Su: 2½SB | Yapılışı1- Yağ eritilir, nişasta konur kavrulur. Çok hafif sarardığında şerbet dökülür. Dağılınca ateşten indirilir. Kaynak: Dildar KÖŞLÜK / ŞAPSIĞ |
SEOK | |
İçindekiler Bulgur: 1/2 Kg Şerbet: 2 SB | Yapılışı1- Çekilmiş bulgur tavada kavrulur. 2- Üzerine şeker şerbeti ilave edilerek servis yapılır. Kaynak: Aliye ERGÖREN – Abaza Abhaz mutfağı / Kafdağı Yıl 1 Sayı 8 1987 |
SOKE HELVASI | |
İçindekiler Bulgur: 1 Kg Pekmez: 2 SB | Yapılışı1- Bulgur kavrulur. 2- Kaynatılan pekmez ilave edilip karıştırılır ve bir tahta üzerine yayılır. 3- Baklava dilimi şeklinde kesilir ve servis yapılır. Kaynak: Süheyla ŞİMŞEK / KABARDEY
|
SÜTLAÇ | |
İçindekiler Süt: 8 SB Pirinç: 1 SB Şeker: 1 SB Tuz: 1 fiske | Yapılışı1- Pirinç ayıklanır, yıkanır ve tencereye konur. 2- Üzerine çiğ süt ilave edilir. Çok hafif ateşte kıvama gelinceye kadar pişirilir. 3- Şeker ve bir fiske tuz konur. 10 dikaka dah karıştırılarak pişirilir ve ateşten alınır. Not : Sütlaç özellikle bayram günlerinde Halujla birlikte ikram edilir. Arzu edildiğinde pirinç önceden 2 SB su ile haşlanıp üzerine süt ilave edilebilir. Kaynak: Makbule BERKOK / ŞAPSIĞ
|
SÜTLÜ KABAK | |
İçindekiler Balkabağı: 1 Kg Su: 1 SB Süt: 1 SB | Yapılışı1- Kabak soyulur, yıkanır, dilimlenir, suda pişirilir. 2- Kaymaklı soğuk süt ile beraber yenir. Not : Bazen de kabak ezmesi süt ile terbiye edilerek yapılır. Kaynak: Jabağı BAJ “Çerkesya`da sosyal yaşayış ve adetler”
|
ŞEKERKAMIŞI PEKMEZİ | |
İçindekiler Şeker kamışı: İstenildiği kadar | Yapılışı1- Şeker kamışı demir mengenede sıkılır. 2- Suyu tülbentle süzülür. Büyük kazanlarda kaynatılır, suyu azaldığında büyük tavalara aktarılır. 3- Karıştırılarak hafif ateşte kıvama gelinceye kadar pişirilir. 4- Tekrar tülbentle süzülür, soğuduğunda kaplara alınır. Kaynak: Behice ÖZDEMİR / ŞAPSIĞ
|
ŞEKERPANCARI PEKMEZİ | |
İçindekiler Şeker pancarı: İstenildiği kadar Süt: 3-4 litre (bir büyük tava için) | Yapılışı1- Pancarlar tarladan söküldükten sonra en az bir ay bekletilir. 2- Yıkanır, sıkma makinasında (pres) geçirilir. 3- Akan su süzülür ve büyük tavalara konur, ateşte karıştırılarak pekmez kıvamına gelinceye kadar kaynatılır. 4- Ateşten indirileceğine yakın süt ilave edilir. 30 dakika daha karıştırılarak kaynatılır ve ateşten indirilir. 5- Soğuduktan sonra kaplara konur. Cam kavanozlar tercih edilir. Kaynak: Ayşe SALMAN / ŞAPSIĞ
|
PAKUK / Un Helvası | |
İçindekiler Turyağı ya da tereyağı: 1 Kg Pudra şekeri: 1,5 kg Buğday unu: 2,5 Kg | Yapılışı1- Dibi yuvarlak bir tencerede yağ eritilir. 2- Unun üçte bir konur, devamlı karıştırılır, yağ unu içine aldığında göz göz olur, tekrar un konur, sürekli karıştırılır, tekrar göz göz olduğunda unun kalan kısmı da ilave edilir, pişinceye kadar karıştırılır. Unun renginin değişmemesine yanmamasına ve dibinin tutmamasına dikka edilir. 3- Pudra şekeri topak olmaması için elenir. Helvanın alt ve üstüne dökülecek kadar pudra şekeri ayrılır. 4- Diğer pudra şekeri ateşten indirilmiş helvaya katılır, pudra şekerini içine alıncaya kadar karıştırılır. 5- Ayrılan pudra şekerinin yarısı tepsiye dökülür, üzerine helva konur, önce kaşıkla, sonra altı düz bir tabakla düzeltilir. Üstüne tekrar pudra şekeri serpilir. (Kalınlığı 2 cm olacak şekilde bir tepsi tercih edilmelidir.) 6- Çatal ya da kaşıkla istenilen süs yapılır. Baklava dilimi şeklinde kesilir ve servise alınır. Not : Tereyağ kullanılmak istenirse bir gün önceden eritilmeli ve süzülmelidir. Tereyağı çabuk acılaştığından yerine margarin kullanılmaktadır. Özellikle Ramazan Bayramlarında yapılan bir tatlı türüdür. Kaynak: Ayşe ER / DAĞISTAN
|
ÜZÜM PEKMEZİ | |
İçindekiler Üzüm: İstenildiği kadar | Yapılışı1- Üzümler yıkanıp şıra teknesine doldurulur. Üzerine pekmez toprağı dökülür. İyice ezilerek suyu çıkarılır. İnce elekten geçirilir. Leğene alınır. 2-3 saat bekletilir. İyice durulunca ince eleğe tülbent serilerek süzülür. 2- Ateşe konur. Kaynamaya başlayınca kepçe ile karıştırılır. Göz göz olunca indirilir. Küpe konur. Kaynak: Hatice DAMOĞLU / ABZAH
|
YUMURTA TATLISI | |
İçindekiler Yumurta: 6 adet Margarin: 1/3 SB Un: 4 SB Karbonat: 1 TK Yoğurt: 3 SB Toz şeker: 3 SB Su: 3 SB | Yapılışı1- Yumurtalar yıkanır, küçük bir kapta tek tek kırılarak büyükçe bir kaba alınır. 2- Yumurtalara yağ, un, karbonat ve yoğurt eklenerek çırpılır. 3- Hazırlanan malzeme yağlanmış tepside orta hararetli bir fırında 20-25 dakika pişirilir. 4- 3 SB toz şekere 3 SB ilavesiyle fazla koyulaşmayacak şekilde şurup hazırlanır. 5- Sıcak tepsinin üzerine soğuk şurup dökülür. Soğuduktan sonra servise hazırdır. Kaynak: Cihat YAĞAN / ABZAH
|
GEDİGE JAPKHA AFH | |
İçindekiler Yumurta: 10 adet Toz şeker: 1 SB dan iki parmak eksik Tuz: Yeteri kadar Tereyağı: 3 Yk | Yapılışı1- Yumurtalar iyice çırpılır. 2- Şeker ilave edilerek tekrar köpürünceye kadar çırpılır. 3- Tereyağı kızdırılır, malzeme içine konur, düşük ısı derecesinde fırına sürülür. 4- 15-20 dakika pişirilerek sıcak servise sunulur. Kaynak: Nadide EVİRAN / KABARDEY |