18.02.2010 tarihinde Avrupa Birliği Gürcistan ve Orta Asya Özel Temsilcisi Sayın Pierre Morel, danışmanı Baiba Aleksejuka, Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Siyasi ve Basın Bölüm Başkanı Sayın Diego Mellado ve tercümanından oluşan heyetiyle Kafkas Dernekleri Federasyonu’na ziyarette bulundu.
Bir öğle yemeği çerçevesinden oluşan görüşmeye Kafkas Dernekleri Federasyonu’nu temsilen KAFFED Genel Sekreteri Prof. Dr. Erol Taymaz, KAFFED Genel Koordinatörü Cumhur Bal, KAFFED yönetim kurulu üyesi Ömür Enes ve NART dergisi yayın kurulunun gençlerinden Janset Görgü, Lina Baykan katıldı. 12:15’te başlayan görüşme bir buçuk saat sürdü.
Pierre Morel’in federasyonumuzu ziyaretinin sebebi, Türkiye’deki Çerkes diasporası hakkında bilgi almak, onların en örgütlü yapısını tanımak, diasporanın Kafkasya ve özellikle Abhazya ile ilişkileri hakkında sorular sormaktı. Bu nedenle, görüşmenin gündemini genel olarak Gürcistan – Abhazya ve Gürcistan – Güney Osetya arasında yaşanan problemler ve bölgede yaşanan güvenlik sorunları oluşturdu.
Pierre Morel, Cenevre toplantılarının başlangıcında ciddi sorunlar yaşandığını, masanın etrafına oturacak tarafların belirlenmesinde sıkıntılar yaşandığını, sürecin tıkanmaması açısından toplantı masasından önce yemek masasında bir araya gelinmesinin ortamı yumuşatacağını düşünerek, tarafları yemekte bir araya getirdiğini söyledi. Bu yemeklerin verimli sonuç getirmesi nedeniyle uzun kahve sohbetleri de yapmaya başladıklarını ekledi. Bunların sonucunda şimdi, Cenevre görüşmelerinde yavaş da olsa yol alınmaya başlandığını belirten Morel, sizin de bugün bizi bir öğle yemeğinde kabul etmeniz, bana oradaki görüşmeler gibi iyi ve verimli bir buluşma olacağı düşüncesini yarattı, dedi.
Konuşmasının devamında Pierre Morel, Cenevre görüşmeleri hakkında uzun bilgiler aktardı. En geç iki ayda bir Sohum, Tsinwal ve Tiflis ziyaretlerinde bulunduğunu, Abhazya’da Sergey Bagapş, Sergey Şamba ve Maksim Gunjia ile sık sık görüşmeler yaptığını anlattı. Sürecin uzayacağını, hızlanması için ise yapılması gereken en önemli uygulamaların tarafların güven arttırıcı önlemlerde bulunmaları ve hatta siyasi, ekonomik ilişkileri daha da arttırmalarıdır, dedi.
Morel, konuşmalarına ek olarak KAFFED yetkililerinden de öğrenmek istediği konular vardı. Merak ettiği bu konular, Türkiye’deki Adığe, Abhaz diasporasının nüfusu ve özellikle 2008 Ağustos ayında bölgede yaşanan savaş sonrasında, Abhazya’dan Türkiye’ye ya da Türkiye’den Abhazya’ya yerleşme olup olmadığıydı. Buna, daha geriye dönülerek verilen cevapta, bağımsız devletler topluluğunun ambargosu nedeniyle yaşanılan ulaşım problemlerinin bu gidiş gelişleri zorlaştırdığı ve hatta azalttığı belirtildi. Ancak, Rusya Federasyonunun 2000’li yılların başından itibaren ambargoyu fiilen uygulamamaya başlamasından sonra gidiş gelişler artmıştır, dendi. 2008 Ağustos ayında bölgede yaşanan savaştan sonra Abhazya’dan gelerek Türkiye’ye yerleşen kimse olmamıştır. Ancak, 26 Ağustos 2008 tarihinde Rusya Federasyonu’nun Abhazya ve Güney Osetya’nın bağımsızlığını tanımasından sonra, 1864 ve sonrasında Türkiye’ye sürgün edilmiş Abhazlardan tekrar anavatana dönerek yerleşenlerin sayısında eskiye nazaran artış gözlenmiştir, diye cevap verildi.
Ek olarak, Türkiye ve Gürcistan’ın siyasi yakınlaşmaları sonucu doğan özel ilişkilerin, Abhazya ve Türkiye’de yaşayan Abhaz diasporasına olan etkilerinden bahsedildi. Özellikle Türkiye’den Abhazya’ya doğrudan seyahatlerin yapılamaması gibi.
Daha sonra, Türkiye’deki Çerkes diasporasının Avrupa Birliği’nden beklentileri sıralandı. Avrupa Birliği’nin Gürcistan – Abhazya, Gürcistan – Güney Osetya arasında yaşanan sorunlar karşısında adil, tarafsız ve istikrarlı bir politika izlemesi gerektiği, Türkiye’den Abhazya’ya hem deniz hem hava yoluyla doğrudan ulaşım sağlanması için Avrupa Birliği’nden destek beklenildiğinin altı özellikle çizilerek, Gürcistan’ın Abhazya’ya ulaşım yolları üzerindeki egemenliğinin kabul edilemez olduğu belirtildi.
Görüşmenin sonunda, taraflar karşılıklı bilgi alışverişinden memnun kaldıklarını, bunun bir başlangıç olduğunu belirterek, önümüzdeki dönemlerde bunun daha sık yapılması temennisinde bulundu.
(Not:Deşifresi yapılacak görüşmenin detaylarını NART Dergisinin 71. sayısında bulabilirsiniz.)