хасэ — Toplantı, oturum, halk meclisi oturumu.

хамэ — yabancı, el   махэ — nazik, zenne

хы — altı      хэ — altı defa       дахэ — güzel      хэт – kim   хэ — çoğul eki ler lar

хэх — çoğuldan seç     хэха  — seçilmiş olan

шэху — bal mumu    щэху — sır giz, sessiz     дэху     хуэба    хуэда 

ху — sürmek      хуэ — sinir damar   нэху — aydınlık    махуэ — gündüz

хуабэ — sıcak    псэху — dingin      щэху— giz

хьы — taşı      хьэ — taşıyıcı    псыхьэ — su taşıma   хьэху — emanet

тхьэбзэ — en    тхыбзэ — yazı dili   хьэсэ — tarla

Мыр   хэт?     — Bu kimdir?

Ар   Динэщ.    — O Dine’dir.

Динэ   дахэщ. — Dine güzeldir.

Сэ  сыинщ.     Хадэр   инщ.

Уэ   уинщ        Хадэр дахэщ.

Ар  инщ.         Хадэр  инщ, дахэщ.

Дэ дыинщ.

Мыр  сэ  си унэщ.     Bu benim evimdir.

УНЭ              Мыр  уэ  уи  унэщ     Bu senin evindir.

  Мыр  абы  и  унэщ     Bu  onun evidir.

Мыр   дэ  ди унэщ.    Bu bizim evimizdir.

Мыр  сэ  си  хадэщ.   Bu benim bahçemdir.

Мыр  уэ  уи  хадэщ.   Bu senin bahçendir.

ХАДЭ            Мыр  абы  и  хадэщ.   Bu onun bahçesidir.

 Мыр   дэ ди  хадэщ.   Bu bizim bahçemizdir.

Мыр сэ си унэрщ.   Мыр  сэ  си хадэрщ. — Bu benim evim olandır .

Bu benim bahçem olandır. Cümle kuruluş asıl mantığı böyledir. İyelikler başa gelmiştir.

Мыр  Динэрэ   сэрэ  ди  нанэрщ. – Bu Dine ile benim ninemdir.(ninemiz olandır.)

Ар Умар  и  адэрщ.   —  O Ömer’in babasıdır.

Ар  Динэ  и  анэрщ.  — O  Dinenin  annesidir.

Şimdiki zaman olumlu bildiriminin kendine has özel bir söylemi vardır.

Diğer zamanlar ise aynı kurala bağlı olarak işler.

шэн — beraberinde ( taşımadan) götürmek.

Buradaki  ж   sesinin kattığı anlam  eve döndürüyorum, yani evine veya çıkış yerine dönüş anlamı katar. Bu olmazsa herhangi bir eve anlamı çıkar.

Dede ve dana sözcükleri  p  durumundadır , yalnız dede ninki belirteç ihtiyacı olmadığından düşmüştür, p gelse de anlama zarar vermez.

Götürenlerin şahıs ekleri  с  п  и  т   şeklinde fiil başına gelmiştir.

Eğer sondaki  щ  kalkarsa cümle soru cümlesi olur. Burada  д  ve  т  harflerinin birinci çoğul şahısta fiil başında  birbirlerinin yerine kullanıldığını da görün.

хун — sürerek  götürmek.

хьын –( taşıyarak) götürmek.

шхуэ — büyük

анэ  —  анэшхуэ  — anne– büyük anne

адэ — адэшхуэ 

ин — инышхуэ      

бжэ —  бжэшхуэ

Мыр  сыту  бжэшхуэ.  — Bu ne büyük kapıdır.

Мыр  сыту хэдэшхуэ.  — Bu ne büyük bahçedir.

фэ — siz      фэ — deri, yüzey      фо –bal     фи — sizin    фащэ — elbise

тафэ — plato     ефэн — birşey içmek

Bu dilde fiillerin iki yapıda olduğunu ve çekimlenmelerinin de farklı olduğunu söylemiştik Birinci tür fiillerde mesela yenen şeyin konu bahsi edilmediği yapıdır.

Sadece benim senin onun beslenme eğlemi olarak  çekimlenen fiildir. Burada sadece benim senin onun yaptığı eylem sorgulaması vardır.  Yediğimiz şey konu bahsimiz değildir.    İkinci tür fiiller ise  yediğimiz şeyin konu bahsi yapıldığı yapıdır. Sanırım başka türlü anlatma olanağı bulamadığım bu yapının anlaşılmasında  güçlük çekilmez.

шхэн — eylem olarak beslenme eylemini gerçekleştirmek.

Beslenme eylemini gerçekleştirmek olarak

шхын  — Birşey  yemek. Burada konu bahsimiz yediğimiz şey olduğundan başta söylensin söylenmesin  bir  ap  vardır. Yiyen ise figürandır. Şahıs eklerine dikkat ediniz.  Aradaki farklılıkları anlamaya çalışın. Bu yapı hemen hemen çoğu fiiller için geçerlidir.

Birşey yemek.

Bu yapılarda günlük konuşmalarda şahıs  zamirleri  özellikle belirtilmesi gerekmiyorsa söylenmez .Birinci tür fiillerde üçüncü çoğul şahıslarda  şahıs zikredilmediğinde fiil sonuna хэ çoğul eki gelmek durumundadır.

машхэхэ.  шхахэщ. шхэнухэ? gibi.

Telaffuzları iyi öğrenilmesi gerekli anlam veya anlam ilgileri daha sonra anlatılacak sözcükler.