Direkt olarak. Şahısların eylemi olarak.

Тхэ – Yazıyor olmak.

Тха – Yazmış olmak. ( sıfat )

Тхэн – Yazacak durumda olmak.

İndirekt. Bir şeyi yazmak olarak.

Тхы – Yaz emri. Ona onu yaz emri.

Тх – Yazıyor olmak.

тха – Yazmış olmak. ( Sıfat )

Тхын – Bir şeyi yazacak olmak.

Тхыгъэ – Yazılı metin.

Bu konu şu şekilde anlatılabilir. Ben gidiyorum. Cümlesinde giden kendi şahıstır. Başkası ile ilgisi, her hangi bir nesne ile ilişiği yoktur. Ben götürüyorum. Cümlesi düşünülür ise gidenden başka esas konu götürülen şey ile ilgilidir. Birinci cümle şahsın veya nesnenin yaptığı eylem, ikinci cümlede dolayılı olarak şahsın veya nesnenin diğer şahsa veya nesneye yaptırdığı konu bahsimiz oluyor. Çekimlenmeleri de farklı yapılarda oluşuyor.

Şimdi birinci tür cümleyi örneklendirelim; eylem olarak

Сэ сотхэ. – Ben yazıyorum.

Уэ уотхэ. – Sen yazıyorsun.

Ар матхэ. – O yazıyor.

Дэ дотхэ. – Biz yazıyoruz.

Фэ фотхэ. – Siz yazıyorsunuz.

Ахэр матхэхэ. – Onlar yazıyorlar.

Сэ сытхащ. — Ben yazdım.

Уэ утхащ. – Sen yazdın.

Ар тхащ. – O yazdı.

Дэ дытхащ. — Biz yazdık.

Фэ фытхащ. – Siz yazdınız.

Ахэр тхахэщ. – Onlar yazdılar.

Сэ сытхэнщ. – Ben yazarım.

Уэ утхэнщ. – Sen yazarsın.

Ар тхэнщ. – Onlar yazarlar.

Дэ дытхэнщ. – Biz yazarız.

Фэ фытхэнщ. – Siz yazarsınız.

Ахэр тхэнхэщ. – Onlar yazarlar.

Сэ сытхэнущ. – Ben yazacağım.

Уэ утхэнущ. – Sen yazacaksın

Ар тхэнущ. – O yazacak.

Дэ дытхэнущ. – Biz yazacağız.

Фэ фытхэнущ. – Siz yazacaksınız.

Ахэр тхэнухэщ. – Onlar yazacaklar.

Sanırım şahıs eklerinin oluşumlarını,

Сэ, уэ, ар, дэ,фэ,ахэр

fiile eklemlenişlerine dikkat ettiniz.

Сы, у, . , ды, фы, . Şeklinde oluşmaktadır.

Şimdi de ikinci tür fiile bakalım; bir şeyi yazmak olarak

Сэ сотх. – Ben yazıyorum.

Уэ ботх. – Sen yazıyorsun.

Абы иетх. – O yazıyor.

Дэ дотх. – Biz yazıyoruz.

Фэ фотх. Siz yazıyorsunuz.

Абыхэм иатх. ( ятх. ) Onlar yazıyorlar.

Сэ стхащ. – Ben yazdım.

Уэ птхащ. – Sen yazdın.

Абы итхащ. – O yazdı.

Дэ ттхащ. — Biz yazdık.

Фэ фтхащ. – Siz yazdınız.

Абыхэм иатхащ.( ятхащ ) – Onlar yazdılar.

Сэ стхынщ. – Ben yazarım.

Уэ птхынщ. – Sen yazarsın.

Абы итхынщ. — O yazar.

Дэ ттхынщ. – Biz yazarız.

Фэ фтхынщ. – Siz yazarsınız.

Абыхэм иатхынщ.( ятхынщ ) Onlar yazarlar.

Сэ стхынущ. — Ben yazacağım.

Уэ птхынущ. Sen yazacaksın.

Абы итхынущ. – O yazacak.

Дэ ттхынущ. — Biz yazacağız.

Фэ фтхынущ. – Siz yazacaksınız.

Абыхэм иатхынущ. (ятхынущ ) Onlar yazacaklar.

Şahısların ve şahıs eklerinin nasıl oluştuğuna sanırım dikkat ettiniz.

Bu çekimlerin başında yazdığın şeyin ne olduğu gelmektedir.

Ya bilinen bir şeydir veya ne ise o gelmek durumundadır.

Усэр сэ сотх.

Şiiri ben yazıyorum. Gibi.

Романыр уэ птхынущ.

Romanı ben yazacağım. Gibi.

Сэ, уэ, абы, дэ, фэ, абыхэм

Fiil başına gelen şahıs eklerini de sanırım gördünüz.

С  veya з, у veya б veya  п, и veya иэ (е )veya ие,

д veya т, в veya ф , а veya  иа veya я

Bu şahıs ekleri fiil başlarına sesleri gür, basık, ezik durumlarına göre gelir.

Eylem olarak yemek; шхэн

Сошхэ. – Yiyorum.

Уошхэ. – Yiyorsun.

Машхэ. – Yiyor.

Дошхэ. – Yiyoruz.

Фошхэ. – Yiyorsunuz.

Машхэхэ. – Yiyorlar.

Bu şimdi yapılan eylemin belirtilişi özel bir söylem gösteriyor.

Сы, у, ма, ды, фы, ма – хэ.

Üçüncü şahıslar bu şimdiki olumlu söylem dışında şahıs eki almıyor.

Bu tür fiillerin çok açık farklılığı da fiil çekiminde üçüncü şahıslar ма ile başlıyor ise o fiil birinci tür fiillerden olduğu açıkça belli olur. Bu fiillerin olumsuz, olumsuz soru, olumsuz soru ve diğer zamanlar ile ilgili tüm şekillerdeki aldığı şahıs ekleri aynıdır. Сы, у, . , ды, фы, . – хэ.

Шха – yemek yemiş olan

Сы Илхьэнщ.–  İlhan’ım.

Сы Заферщ. – Zafer’im

Сы Аднанщ.–  Adnan’ım

Хужь – Beyaz.

Сыхужьщ.—Beyazım.

Щхъуантlэ – Yeşil.

Сыщхъуантlэщ. – Yeşilim.

Егъэджакlуэ – Öğretmen.

Сыегъэджакlуэщ. – Öğretmenim.

Цlыху – İnsan.

Сыцlыхущ. – İnsanım.

Сышхащ. – Yedim.Yemiş olanım.

Ушхащ. – Yedin.

Шхащ. – Yedi.

Дышхащ. – Yedik.

Фышхащ. – Yediniz.

Шхахэщ. – Yediler.

Bir şeyi yemek olarak; ilk sözcük olarak yenilen nesnenin adı gelir veya bilinen malum şey ise gelmezse de o anlaşılacaktır. Yediğin şey.

Мыlэрысэр сэ сшхащ. – Elmayı ben yedim.

Мыlэрысэр уэ пшхащ. – Elmayı sen yedin.

Мыlэрысэр абы ишхащ. – Elmayı o yedi.

Мыlэрысэр дэ тшхащ. – Elmayı biz yedik.

Мыlэрысэр фэ фшхащ. – Elmayı siz yediniz.

Мыlэрысэр абыхэм яшхащ. – Elmayı onlar yediler.

Мыlэрысэр  сшхащ. – Elmayı yedim.

Мыlэрысэр  пшхащ. – Elmayı yedin.

Мыlэрысэр  ишхащ. – Elmayı yedi.

Мыlэрысэр  тшхащ. – Elmayı yedik.

Мыlэрысэр  фшхащ. – Elmayı yediniz.

Мыlэрысэр  яшхащ. – Elmayı yediler.

Мыlэрысэр абы ишхащ. – Elmayı o yedi.

Мыlэрысэр Зафер ишхащ. – Elmayı Zafer yedi.

Eğer cümle başında sözü edilen bir şey var ise bu ikincil yapıyı gerektirir.

Şahıslar  ар olan sıralama  i ( р ) halindedir.

Şahıslar  абы olan sıralama e ( м ) halindedir.

Veya belirteç dirler. Arapçadaki ( el ) veya İngilizcedeki ( the )

Bir sıfatı olmak büyümek, güzel olmak  хъун ile yapılır.

Ин сохъу. – Büyüyorum.

Ин уохъу. – Büyüyorsun.

Ин мэхъу.—Büyüyor.

Ин дохъу. – Büyüyoruz.

Ин фохъу. – Büyüyorsunuz.

Ин мэхъухэ. – Büyüyorlar.

Дахэ сыхъуащ. – Güzel oldum.

Дахэ ухъуащ. – Güzel oldun.

Дахэ хъуащ. – Güzel oldu.

Дахэ дыхъуащ. – Güzel olduk.

Дахэ фыхъуащ. – Güzel oldunuz.

Дахэ хъуахэщ. – Güzel oldular.

Щэныфlэ сыхъунщ. – Güzel ahlak sahibi oldum.

Щэныфlэ ухъунщ. – Güzel ahlak sahibi oldun.

Щэныфlэ хъунщ. – Güzel ahlak sahibi oldu.

Щэныфlэ дыхъунщ. – Güzel ahlak sahibi olduk.

Щэныфlэ фыхъунщ. – Güzel ahlak sahibi oldunuz.

Щэныфlэ хъунхэщ. – Güzel ahlak sahibi oldular.

Щхьэзэ сыхъуат. – Deli olmuştum.

Щхьэзэ ухъуат. – Deli olmuştun.

Щхьэзэ хъуат. – Deli olmuştu.

Щхьэзэ дыхъуат. – Deli olmuştuk.

Щхьэзэ фыхъуат. – Deli olmuştunuz.

Щхьэзэ хъуахэт. – Deli olmuşlardı.

Егъэджакlуэ сыхъунут. – Öğretmen olacaktım.

Егъэджакlуэ ухъунут. – Öğretmen olacaktın.

Егъэджакlуэ хъунут. – Öğretmen olacaktı.

Егъэджакlуэ дыхъунут. – Öğretmen olacaktık.

Егъэджакlуэ фыхъунут. – Öğretmen olacaktınız.

Егъэджакlуэ хъунухэт. – Öğretmen olacaklardı.

Лъагъугъуафlэ сыхъунт. – Sevimli olurdum.

Лъагъугъуафlэ ухъунт. – Sevimli olurdun.

Лъагъугъуафlэ хъунт. – Sevimli olurdu.

Лъагъугъуафlэ дыхъунт. – Sevimli olurduk.

Лъагъугъуафlэ фыхъунт. – Sevimli olurdunuz.

Лъагъугъуафlэ хъунхэт. – Sevimli olurlardı.

Yapmak  — щlын

Bir şeyi yapmak olduğundan ikinci tür çekime girer.

Шхын сщlащ. – Yemek yaptım.

Шхын пщlащ. – Yemek yaptın.

Шхын ищlащ. – Yemek yaptı.

Шхын тщlащ. – Yemek yaptık.

Шхын фщlащ. – Yemek yaptınız.

Шхын ящlащ. – Yemek yaptılar.

Birine veya bir nesneye yaptırmak  гъэ ön eki ile yapılır.

Гъэлэжьэн – Çalıştırmak.

Гъэпщэфlэн – Yemek yaptırmak.

Гъэгъун – Kurutmak.

Гъэутхъуэн – Bulandırmak. ( suyu )

Гъэфlэн – Nazlamak.

Гъэшхэн – Yemek eylemini yaptırmak.

Гъэжьэн – Pişirmek.

Birine veya bir nesneye, kendine bir şey yaptırmak.

Зыгъэпсэхун. – Dinlenmek .( kendini dinlendirmek )

Зыгъэгъущын. — Kurulanmak

Зыгъэщlэрэщlэн. – Süslenmek.

Зыгъэгусэн.  – Küsmek.

Зыгъэпскlын. – Yıkanmak. ( banyo yapmak )

Зытхьэщlын. – Yıkanmak. ( el yüz yıkamak)

Şimdi bu birinci tür ve ikinci tür fiilleri listeleyelim.

Birinci tür fiiller, şahsın veya nesnenin eylemi olan söylemler.

İkinci tür fiiller ise diğer bir şahsı veya bir nesneyi dahil eden fiiller.

Бэуэн – nefes almak  –– гъэбэуэн — birine nefes aldırmak

Плъэн  — bakmak –– еплъын – bir şeye bakmak

Дэlуэн  — dinlemek –– едэlуэн – bir şeyi dinlemek

Дэlуэн – dinlemek  – –гъэдэlуэн – birine dinletmek

Щэlун – sayıklamak —-  гъэщэlун – birini sayıklatmak

Мэхын – bayılmak – –гъэмэхын — bayıltmak

Жейн  — uyumak –– гъэжейн – birini uyutmak

Щхьэукъуэн  — uyuklamak – гъэщхьэукъуэн — uyuklatmak

Псэлъэн – konuşmak –– гъэпсэлъэн – konuşturmak

Псэлъэн – konuşmak –– епсэлъэн – biriyle konuşmak

Псэлъэн – konuşmak –– къэупсэлъын — bir konuda konuşmak

Хуэбэн  — ısınmak – –гъэхуэбэн – bir şeyi ısıtmak

Пlыщlэн – üşümek –– гъэпlыщlэн – birini üşütmek

Ужьыхын – soğumak –– гъэужьыхын — soğutmak

Бэмпlэн  — bunalmak –– гъэбэмпlэн — bunaltmak

Гузэвэн  — meraklanmak –– гъэгузывэн — meraklandırmak

Дыхьэшхын  — gülmek –– гъэдыхьэшхын — güldürmek

Дыхьэшхын  — gülmek –– щыдыхьэшхын — birine gülmek

Гъын – ağlamak – гъагъын –– ağlatmak

Гъын – ağlamak – гъейн –– bir şeye ağlamak

Гъуейн – ağlamak —-  гъэгъуейн — ağlatmak

Пыхьэн  — ağlamak –– гъэпыхьэн — ağlatmak

Гъуэхъуэн – çok yüksek sesle ağlamak — гъэгъуэхъуэн

Пырхъын – horlamak —-  гъэпырхъын – horlatmak

lущэщэн – fısıldamak –– гъэlущэщэн — fısıldatmak

lущэщэн  — fısıldamak –– еlущэщэн – birine fısıldamak

Щхьэрывэн – gevezelk yapak – гъэщхьэрывэн — yaptırmak

Гъуэлъын – yatmak –– гъэгъуэлъын– yatırmak

Тlысын  — oturmak –– гъэтlысын –oturtturmak

Тэджын – kalkmak –– гъэтэджын — kaldırmak

Увын – dikey durmak –– гъэувын – dikey durdurmak

Кlуэн  — gitmek –– гъэкlуэн — göndermek

Гупсысэн  — düşünmek –– гъэгупсысэн — düşündürmek

Гупсысэн – düşünmek –– егупсысын – bir şeyi düşünmek

Щэтэн – yayılmak –– гъэщэтэн – yayıltmak (oturuş )

Кlуэтэн – ( biraz öteye ) kaymak – гъэкlуэтэн — kaydırmak

Жэн – koşmak –– гъэжэн – birini koşturmak

Лъэн – buruşmak –– гъэлъэн — buruşturmak

Лълъэн – atlamak –- гъэлълъэн – atlatmak ( sıçratmak )

Лълъейн  — sıçramak –– гъэлълъейн – sıçratmak

Пкlэн  — atlamak –– гъэпкlэн – atlatmak ( uzun atlama )

Бэкъуэн – adım atmak –– гъэбэкъуэн – adım attırmak

Гуфlэн  — sevinmek –– гъэгуфlэн  — sevindirmek

Уэн – yıkılmak –– гъэуэн – yıkmak ( bir tarafa )

Уэн  — vurmak –– еуэн – birine vurmak

Уэн – vurmak –– егъэуэн birini birine vurdurmak

Зэуэн – savaşmak –– гъэзэуэн – savaştırmak

Зэуэн – savaşmak –– езэуэн — birine savaşmak

Лъхуэн – doğurmak —- гъэлъхуэн – birine doğurtmak

Тlэсхъэн  — gevşemek –– гъэтlэсхъэн — gevşetmek

Пщын  — sürünmek –– гъэпщын — süründürmek

Пщэфlэн – yemek yapmak  —- упщэфlын – bir yemek türü yapmak

Тхьэщlэн – (eylem bulaşık) yıkamak –– тхьэщlын – bir şeyi yıkamak

Лъэсэн – Tanelileri yıkamak ( eylem adı) лъэсын—Bir şeyi yıkamak

Лъэlуэн – yalvarmak –– гъэлъэlуэн – yalvartmak

Лъэlуэн  — yalvarmak –– елъэlун – birine yalvarmak

Хъун  — olmak –– гъэхъун — oldurmak

Бжьыбжьын – iğnelenmek —- гъэбжьыбжьын

Плъын  — kızmak ( demir gibi ) –– гъэплъын—kızdırmak ( fırını )

Губжьын – kızmak ( duygu) –– гъэгубжьын — kızdırmak

Губжьын – kızmak –– хуэгубжьын – birine kızmak

Вэн – kaynamak –– гъэвэн – kaynatmak ( pişirmek )

Вын – erimek –– гъэвын — eritmek

Жьэн – kızarmak –– гъэжьэн — kızartmak

Дэуэн – davacı olmak – едэуэн – birine davacı olmak

Жэбзэн – (su ) temizlenmek – гъэжэбзэн – temizletmek

Гъутхьэн – işemek –- гъэгъутхьэн — işetmek

Гъущын – kurulanmak  -– гъэгъущын — kurulatmak

Гъун – kurumak –– гъэгъун — kurutmak

Упсыфын – ıslanmak –– гъэупсыфын – ıslatmak

Уцlынын  — cıvımak –– гъэуцlынын — cıvıtmak

Удырэщхъун – uyuşmak – гъэудырэщхъун — uyuşturmak

Упщlэн  — sormak –– щlэупщlэн – birini sormak

Пщlэн  — çapalamak –– гъэпщlэн — çapalatmak

Тlэн – bellemek –– къэтlын –( toprağı ) bellemek

Пщlыпщlын – yıldızlanmak parıldamak — гъэпщlыпщlын

Пlэрэпlэн –  ( göz )oynamak —  гъэупlэрэпlэн — oynatmak

Бзэрэбзэн —  —- гъэбзэрэбзэн

Джэн – çağrı yapmak  –– еджэн — birini çağırmak

Пхъуэн – aniden dalmak uzanıp alma hareketi — епхъуэн

Пхъуэн  —- гъэпхъуэн

lэпхъуэн  — göçmek – гъэlэпхъуэн – göçürmek

Узын – ağrımak –– гъэузын — ağrıtmak

Лlэн  — ölmek —- гъэлlэн — öldürmek

Тхьэусыхэн – şikayet etmek — гъэтхьэусыхэн

Тхьэусыхэн – хуэтхьэусыхэн – birine şikayet etmek

Лъэтэн – uçmak – гъэлъэтэн – uçurmak

Хъейн – kımıldamak – гъэхъейн — kımıldatmak

Кlэрэхъуэн—Dönmek —  гъэкlэрэхъуэн — döndürmek

Джэрэзын — Dönmek – гъэджэрэзын — döndürmek

Джэлэн – yıkılmak – гъэджэлэн — yıkmak

Бжэрэбжэн – söylenmek – гъэбжэрэбжэн — söylendirmek

Бжэн – saymak – гъэбжэн – saydırmak

Бжэн – saymak – егъэбжын – bir şeyi saydırmak

Бзэн – biçmek  – гъэбзэн – biçtirmek ( elbise )

Бзэн – biçmek – егъэбзын – biçtirmek ( elbise )

Гужьейн – telaşlanmak – гъэгужьейн — telaşlandırmak

Лъэпlэстхъэн – çırpınmak – гъэлъэпlэстхъэн – çırpındırmak

Лъэпхъэщэн – kurcalamak — къэулъэпхъэщын

Ткlун – erimek – гъэткlун – eritmek

Щтын – donmak – гъэщтын – dondurmak

Щтэн  — ürkmek – гъэщтэн – ürkütmek

Щтэн – almak. Edinmek – къэщтэн – bir şeyi almak

Щтэн  — edinmek – егъэщтэн – edindirmek

Лъыхъуэн – aramak – гъэлъыхъуэн — aratmak

Гъуэщэн – şaşırmak – гъэгъуэщэн – bir şeyi şaşırmak

Гуэшэн  — paylaşmak – гъэгуэшэн –  birine paylaştırmak

Гуэшэн – paylaşmak – гуэшын – bir şeyi paylaşmak

Кэн – çatlamak – гъэкэн — çatlatmak

Къутэн – kırılmak – къутэн – kırılmak

Щэщэн – tuz buz olmak – гъэщэщэн—tuz buz etmek

Джэгун – oynamak – гъэджэгун — oynatmak

Гушыlэн – şaka yapmak – гъэгушыlэн – şaka yaptırmak (konuşmak )

Уэршэрын – sohbet etmek – гъэуэршэрын – sohbet ettirmek

Хъуэпсэн – aşık olmak – ехъуэпсэн – birine aşık olmak

Хъуэпскlын – şimşek çakmak — гъэхъуэпскlын

Пскэн – öksürmek – гъэпскэн — öksürtmek

Пыджэн – toslamak — гъэпыджэн

Пlэскlуэн  — cimciklemek – гъэпlэскlуэн — cimcikletmek

Пlэскlуэн  — cimciklemek – епlэскlун – birini cimciklemek.

Пцlэн – mayalanmak – гъэпцlэн — bir şeyi mayalandırmak

Хъущlэн – kızgınlık söylemek – гъэхъущlэн — söyletmek

Бэнэн – güreşmek – гъэбэнэн – güreştirmek

Бэнэн – havlamak – гъэбэнэн — havlatmak

Фыщlэн – boğuşmak – гъэфыщlэн — boğuşturmakn

Фыщlэн  — boğuşmak – ефыщlын – biriyle boğuşmak

Хущхьэн – esnemek – гъэхущхьэн – esnetmek

Фийн – ıslıklamak – щlэфиен – birinin peşinden ıslıklamak

Фийн  — ıslıklamak – гъэфийн — ıslıklatmak

lуэн – seslenmek – гъэlуэн – duyurmak

lуэн  — sapı sürmek ( gem ile veya tınaz mak ) гъэlуэн

Уфlейн – kirlenmek – гъэуфlейн — kirletmek

Ушыбзэн – elemek – ушыбзын — bir şeyi elemek

Ухуэнщlэн – eleme —  ухуэнщlын—bir şeyi elemek ( un )

Кlыщтэн – savurmak – кlыщтэн — savurmak

Кlыщтэн – savurmak – гъэкlыщтэн — savurtturmak

Бияун – susmak – гъэбияун — susturmak

Щэхуэн  — alışveriş – къэщэхун – bir şey satın almak

Щэхуэн – alışveriş – щэн – bir şey satmak

Щэхуэн  — alışveriş – ещэн – birine bir şey satmak

Тlэхъуэн – kaşınmak – етlэхъун – bir şeyi kaşımak

Убзэн – yalvarmak – гъэубзэн — yalvartmak

Убзэн – yalvarmak – еубзэн – birine yalvarmak

Бзытхэн – tükürmek – гъэбзытхэн – birini tükürtmek

Бзытхэн – tükürmek – ебзытхын – bir şeye tükürmek

Лэжьэн – çalışmak – гъэлэжьэн – çalıştırmak

Лэжьэн – çalışmak – хуэлэжьэн – birine çalışmak

Лэжьэн – çalışmak – дэлэжьэн—biriyle çalışmak

Лъэщlэн – silmek – лъэщlын – bir şeyi silmek

Пlэнкlын – patlamak – гъэпlэнкlын — patlatmak

Гъуэгъуэн – gürlemek – гъэгъуэгъуэн – gürletmek

Тхэн – yazmak – тхын – bir şey yazmak

Щхэн – yemek –шхын – bir şey yemek

Гъуэлъхьэн – kuluçkaya yatmak – гъэгъуэлъхьэн

Дийн – donmak – гъэдийн – dondurmak

Тхъэн – bir eli yağda bir eli balda olmak –гъэтхъэн

Щэкlуэн – avlanmak – ещэкlуэн — bir şeyi avlamak

Утхынытхэн – dalgalanmak – гъэутхынытхэн — dalgalandırmak

Кlуэсэн – kaçmak – гъэкlуэсэн – kaçırmak

Кlуэсэн – gizli ve sessiz bitmek – гъэкlуэсэн — söndürmek

Кlуэдын – kaybolmak – гъэкlуэдын – kaybetmek

Гушхуэн – yüreklenmek – гъэгушхуэн – yüreklendirmek

Гумэщlэн – içli olmak – хуэгумэщlэн – birine içtenlik davranışı

Тlыгъуэн – kal meyvenin tatlanması – гъэтlыгъуэн — tatlandırmak

lущlэн – yontmak  — еlущlын – bir şeyi yontmak ( ağacı )

Шэсын – atlanmak – гъэшэсын — atlandırmak

Гъуэтэн – küflenmek – гъэгъуэтэн — küflendirmek

Ухулийн – paslanmak – гъэухулийн — paslandırmak

Укlытэн – utanmak – гъэукlытэн — utandırmak

Шынэн – korkmak – гъэшынэн — korkutmak

Шынэн – korkmak – щышынэн – birinden korkmak

Щыпэн  — toplamak – гъэщыпэн – toplatmak

Гурымын – böğürmek – гъэгурымын – böğürtmek

Тхъуэн  — aklaşmak kırlaşmak – тхъун—bir şeyi kırlaşmak

Пlэщlэн – acelesi olmak – гъэпlэщlэн – acele ettirmek

Гувэн – gecikmek – гъэгувэн — geciktirmek

Убэлэцын – ( saç ) dağınık olmak – гъэубэлэцын – dağıtmak

Хъуэхъуэн – dua etmek – гъэхъуэхъуэн – dua ettirmek

Хъуэхъуэн – dua etmek – ехъуэхъун – birine dua etmek

Лlыщlэн – memuriyet – гъэлlыщlэн – memuriyet ettirmek

Лlыщlэн – memuriyet – хуэлlыщlэн – birine memuriyet etmek

Гъущlэн – susuz kalmak – гъэгъущlэн – susuz bırakmak

Жьэгъуэшхэн – geviş getirmek –гъэжьэгъуэшхэн — getirtmek

Кlэзызын – titremek – гъэкlэзызын — titretmek

Хъуэнэн – küfretmek – гъэхъуэнэн – küfrettirmek

Хъуэнэн – küfretmek – ехъуэнын – birine küfretmek

Бйэн – beddua etmek – гъэбйэн – beddua ettirmek

Убэн – dedikodu etmek – гъэубэн – dedikodu ettirmek

Удэфэн – şımarmak – гъэудэфэн – şımartmak

Укъуейн – kavlamak – гъэукъуейн – kavlatmak

Жэн  — akmak —-  гъэжэн — akıtmak

Жэн – koşmak —- гъэжэн — koşturmak

İleri derslerde bu fiillerle ilgili nihai çalışmalar da yapılacaktır. Şimdilik daha çok kullanıldıklarını düşündüğüm fiillerin bunlar olduğunu düşünerek bu kadarı ile yetiniyorum. Bu açıklamalar da kısmi açıklamalardır. Bizler eğer fiilleri inceler isek bize bir bakış açısı kazandırır diye düşünüyorum.

Burada yazılan birinci sütun fiiller Direkt olarak kişi veya nesnenin bizzat yaptığı eylemin adının zikredilmesidir ve birinci tür fiiller gibi çekimlenirler. İkinci sütundaki fiiller ise bir şeyin veya bir kişinin söz konusu edilip şahısların figüran veya memur durumuna girdiği yapılardır.

Сэ сохъуахъуэ.

Уэ уохъуахъуэ.

Ар мэхъуахъуэ.

Дэ дохъуахъуэ.

Фэ фохъуахъуэ.

Ахэр мэхъуахъуэхэ.

Гъэ – ön eki ile geçişlilik sağlanışı sanırım dikkatinizden kaçmaz.

Сэ  ——- сэ ——- сы – з – гъэ – хъуэхъуащ.

Уэ  ——- уэ ——- у – – б – гъэ – хъуэхъуащ.

Ар  —– абы ——  .- – и – гъэ – хъуэхъуащ.

Дэ  ——- дэ —— ды – д – гъэ – хъуэхъуащ.

Фэ  ——- фэ ——фы – в – гъэ – хъуэхъуащ.

Ахэр — абыхэм — . — – а – гъэ – хъуэхъуахэщ.

Сэ фэ сывгъэхъуэхъуащ.

Bu şekilde tablodan üretilebilecek 28 cümleyi oluşturunuz.

Ayrıca fiillerin sonuna belirtili eki alarak gelen Ali’dir türü yapılara da ileride gireceğiz.

Къафэ хъыджэбзыр Мазэщ.—Oynayan kız Maze’dir.

Пшынауэр Мазэ и нанэрщ.—Müzisyen Maze’nin ninesidir.

Ди хьэщlэр Заферщ. Misafirimiz Zafer’ dir.

Дыгъуасэ хэт къыфхуэкlуар?—Dün geleniniz kimdi?

Къытхуэкlар Заферщ. — Gelenimiz Zafer’ di.

Къкlуар плъэгъуа? – Gelmiş olanı gördün mü?

Слъэгъуащ. – Gördüm.

Хэт ар? – Kimdir o?

Си ныбжьэгъурщ. – Arkadaşımdır.

Лэжьыгъэр зыхэзылъхьар Щокъул Илхьэнщ.